Wetgevingsagenda Ecodesign

Wat houdt de wet in?

Producten spelen een essentiële rol in het leven van Europeanen, en het aantal en de verscheidenheid aan producten waarover ze beschikken groeit voortdurend. De Europese Commissie stelt dat producten op de Europese markt beter moeten scoren op hun milieuprestatie en minder afval moeten genereren. Dat betekent dat de gemiddelde levensduur van producten omhoog moet en dat consumenten betere informatie moeten krijgen over de levensduur van het product dat ze willen kopen. Om dit te realiseren voert de Europese Commissie nieuwe regels door op bestaande wetgeving: Ecodesign for Sustainable Products Regulation (voorheen het Sustainable Products Initiative (SPI)).

De belangrijkste doelstellingen van deze verordening zijn het verminderen van de negatieve milieueffecten tijdens de levensduur van producten, het verbeteren van de werking van de interne markt en het verminderen van milieuschadelijke producten op de interne markt. Deze verordening draagt bij aan de doelstellingen van het EU-industriebeleid om de toevoer van en de vraag naar duurzame goederen te stimuleren, te zorgen voor duurzame productie en gelijke concurrentievoorwaarden te waarborgen voor producten die op de interne markt worden verkocht. Het vrije verkeer van producten is essentieel om de werking van de interne markt te waarborgen, wat de basis blijft voor het concurrentievermogen van ondernemingen in de EU en voor de keuze van consumenten.

En wat betekent dit voor e-commerce?

Het voorstel voorziet een kader voor Ecodesign voor specifieke productgroepen. In tegenstelling tot de voormalige richtlijn is de ESPR een framework: het stelt geen specifieke vereisten op maar biedt een kader om deze in een later stadium te introduceren (via gedelegeerde handelingen). De Europese Commissie is voornemens om de bestaande Ecodesign-richtlijn ook op andere productgroepen te gaan toepassen. Vooraleerst kijkt de Europese Commissie hierbij naar de elektronica-, textiel-, meubel- en ICT- sectoren. Ook staal, cement en chemicaliën zullen aan bod komen. De verplichtingen komen grotendeels te liggen bij de producent.

Het ESPR zal aansluiten bij andere initiatieven van de Europese Commissie, zoals empowering consumers for the green transition en Green Claims.

Belangrijkste punten:

Brede Toepassing: ESPR omvat een breed scala aan producten, dat per productgroep gefaseerd van toepassing zal zijn. Er zijn enkele uitzonderingen, zoals voedsel-, hygiëne- en medische producten. De gedekte producten zullen worden onderworpen aan prestatie- en informatievereisten, waaronder mogelijke openbaarmakingen over duurzaamheid, herbruikbaarheid, opwaardeerbaarheid, reparabiliteit, onderhoud, aanwezigheid van zorgwekkende stoffen, energie-efficiëntie, gerecyclede inhoud, recycling, koolstof- en milieubelasting, en generatie van afvalmaterialen. De specifieke vereisten zullen worden vastgesteld in afzonderlijke gedelegeerde handelingen voor elke productgroep.

Prestatie- en Informatievereisten: Producten moeten voldoen aan specifieke prestatie- en informatiecriteria. Digitale Productpaspoorten, die naleving van normen gedetailleerd weergeven, zullen hiervoor dienen als basis. Wat betreft basisgebruikersfunctionaliteit wordt verwacht dat eindgebruikers toegang krijgen tot het productpaspoort via een "gegevensdrager" - een barcode of QR-code die rechtstreeks naar het paspoort linkt. De gegevensdrager moet rechtstreeks op het product, de verpakking of in de documentatie bij het product verschijnen om snelle toegang te garanderen. Daarnaast moet het productpaspoort ook het delen van verschillende niveaus van informatie mogelijk maken met bedrijven in de toeleveringsketen, overheidsinstanties en consumenten.
Verbod op Vernietiging: Recentelijk aangenomen wijzigingen versterken het voorgestelde verbod op de vernietiging van onverkochte goederen, met name voor bepaalde sectoren zoals textiel, schoeisel en elektronica. Bedrijven mogen geen producten verkopen in de EU die niet voldoen aan de ESPR. Hoewel specifieke boetebedragen nog niet zijn gespecificeerd, maakt de huidige tekst van het voorstel duidelijk dat lidstaten "effectieve, evenredige en afschrikwekkende straffen" moeten opleggen, waaronder boetes, inbeslagname van relevante inkomsten en uitsluiting van aanbestedingsprocessen.

Reactie Thuiswinkel.org

Thuiswinkel.org ondersteunt het doel van de wetgeving om tot duurzamere consumptiegoederen te komen die langer meegaan en beter gerepareerd kunnen worden. Voor een goede uitwerking vragen wij aandacht voor productspecifieke uitdagingen. Tot volle tevredenheid zien we dat in de ESPR de uitwerking per productgroep bepaald wordt, want er zijn andere eisen per product. Het is van belang dat alle belanghebbenden betrokken worden bij de uitwerking van de gedelegeerde handelingen. Dit komt de uitvoerbaarheid en werkbaarheid van de verordening ten goede.

Daarbij moet ervoor gezorgd worden dat de informatie-eisen gericht zijn op het leveren van relevante en betrouwbare gegevens, waar de consument van profiteert. We moedigen de doelstelling van het voorstel om kaders te scheppen voor geharmoniseerde en relevante productinformatie toe. Bij het vaststellen van kaders moet rekening gehouden worden met de impact die het op bedrijven heeft. Een teveel aan vereisten is niet werkbaar voor bedrijven. De toegevoegde gegevens moeten relevant, van toegevoegde waarde en gericht op concrete gebruikersvoordelen zijn. Daarnaast moet informatie met de consument gedeeld worden op het moment dat dit het meest relevant is voor het doen van een aankoop. Het doel van de wetgeving moet in zicht blijven, namelijk het stimuleren van de duurzame keus.

Verder moedigen we het kader van het toekomstige digitale productpaspoort aan. Op de lange termijn kan dit paspoort zorgen voor een nieuwe omgang met het behandelen van producten, produceren en consumeren. Wel verzoeken we om een zekere mate van flexibiliteit te behouden bij de implementatie en toepasbaarheid op alle producten in de EU-markt. In het kader van een gelijk speelveld is van belang dat ook bedrijven van buiten de EU – die op de Interne Markt opereren – aan de verordening voldoen en informatie aanleveren die volledig en juist is. Daarnaast moet de inhoud van het DPP zich beperken tot informatie die relevant is voor circulariteit en duurzaamheid en kunnen productspecifieke eisen aan de inhoud worden overwogen.

Ten slotte staat Thuiswinkel.org achter het voorstel van de Europese Commissie om het weggooien en vernietigen van onverkochte consumptiegoederen aan te pakken. We moedigen de Europese Commissie, wat betreft het verbieden van de vernietiging van onverkochte goederen aan om samen te werken met bedrijven, tegelijkertijd met het wetgevingsproces. Acties en inspanningen van bedrijven zouden zo al sneller kunnen worden uitgevoerd. Zo kun je denken aan het schenken van onverkochte goederen aan sociale, liefdadigheids- of gemeenschapsorganisaties. Het doneren van onverkochte producten moet dan wel worden aangemoedigd door wetgeving.