De wettelijke regeling voor pakketreizen en gekoppelde reisarrangementen

Op 1 juli jl. is de Richtlijn (EU) 2015/2302 betreffende pakketreizen en gekoppelde reisarrangementen in werking getreden. De Richtlijn zorgt voor harmonisatie binnen Europa en draagt er toe bij dat reizigers of handelaren in heel Europa dezelfde rechten en plichten hebben.

Boekingen bij handelaren over de grens worden zo makkelijker en aantrekkelijker voor reizigers. De Richtlijn is in de Nederlandse wetgeving opgenomen in de Titel 7A van Boek 7: Pakketreisovereenkomst en gekoppeld reisarrangement die op 1 juli 2018 in werking is getreden.

In de nieuwe wet wordt onder reiziger zowel de consument verstaan alsook de zakenreiziger. De wet introduceert het begrip handelaar waaronder alle personen worden begrepen die als professional handelen met betrekking tot reizen die onder de richtlijn vallen, ongeacht of deze optreden als organisator, doorverkoper, handelaar die een gekoppeld reisarrangement faciliteert of reisdienstverlener.

Organisator is dan de handelaar die pakketreizen samenstelt en deze rechtstreeks danwel via of samen met een andere handelaar aanbiedt of de handelaar die de gegevens van een reiziger aan een andere handelaar verstrekt bij een gekoppeld reisarrangement. Doorverkoper is de handelaar die pakketreizen aanbiedt die door een (andere) reisorganisator zijn samengesteld. 

De nieuwe wet geeft een regeling voor de pakketreis maar ook, en dat is nieuw, voor het gekoppeld reisarrangement. De wet is niet van toepassing op pakketreizen en gekoppelde reisarrangementen die een periode van minder dan 24 uur beslaan tenzij deze een overnachting omvatten; incidenteel en zonder winstoogmerk voor een beperkte groep reizigers wordt aangeboden; of worden afgenomen op basis van een algemene overeenkomst voor zakenreizen. Van de wet kan niet ten nadele van de reiziger worden afgeweken.

Pakketreis

De pakketreis is een kant-en-klare combinatie van ten minste twee verschillende soorten reisdiensten die door een handelaar wordt aangeboden of op verzoek van de reiziger wordt samengesteld voordat er een overeenkomst betreffende die diensten wordt gesloten. Er moet sprake zijn van minstens twee van de volgende reisdiensten: vervoer, accommodatie, autoverhuur of  een andere toeristische dienst die niet een wezenlijk onderdeel is van vervoer, accommodatie of autoverhuur. Bovendien moeten deze diensten:

• worden afgenomen bij één verkooppunt en worden gekozen voordat de reiziger instemt met betaling;
• worden aangeboden voor een totaalprijs;
• aangeprezen worden als “pakketreis” of met een vergelijkbare term;
• gecombineerd zijn nadat de overeenkomst is gesloten uit een door de handelaar aangeboden selectie van verschillende reisdiensten; of
• zijn afgenomen van verschillende handelaren via onderling verbonden online boekingsprocedures, waarbij naam, betalingsgegevens en e-mailadres van de reiziger door de handelaar met wie de eerste overeenkomst wordt gesloten worden verstrekt aan de andere handelaar en met laatst genoemde binnen 24 uur na de bevestiging van de boeking van de eerste reisdienst een overeenkomst wordt gesloten.

Van een pakketreis is geen sprake als de toeristische dienst gecombineerd wordt met slechts een andere dienst en de toeristische dienst geen aanzienlijk deel van de waarde van de combinatie vormt of anderszins geen essentieel kenmerk van de combinatie is.

Het gekoppelde reisarrangement

Het gekoppelde reisarrangement daarentegen is geen pakketreis maar bestaat uit ten minste twee verschillende soorten reisdiensten die voor dezelfde reis of vakantie worden afgenomen en waarvoor afzonderlijk overeenkomsten worden gesloten met verschillende reisdienstverleners en waarbij óf een handelaar tijdens één bezoek aan of contactmoment met het eigen verkooppunt het apart selecteren en betalen van elke reisdienst faciliteert óf op gerichte wijze de afneming van ten minste één aanvullende reisdienst bij een andere handelaar faciliteert waarbij uiterlijk 24 uur na de bevestiging van de boeking van de eerste reisdienst een overeenkomst wordt gesloten met die andere handelaar. Er is geen sprake van één organisator bij een gekoppeld reisarrangement. Bijvoorbeeld: een reiziger boekt via een website een vliegticket, waarna hij doorklikt naar een andere website en daar een hotelovernachting boekt. Als de tweede overeenkomst binnen 24 uur na de eerste boeking wordt gesloten is sprake van een gekoppeld reisarrangement.

Het verschil zit voornamelijk in de overdracht van reizigersgegevens en de uitwisseling ervan. Bij een pakketreis draagt de ene handelaar de gegevens van de reiziger over aan een andere handelaar. Bij een gekoppeld reisarrangement vindt er geen gegevensuitwisseling plaats.

Informatieverstrekking

De wettelijk verplichte informatie dient bij een pakketreis te worden verschaft door de organisator alsmede, indien van toepassing, door de doorverkoper. Nieuw is dat de informatie deels moet worden verschaft door middel van in de Richtlijn voorgeschreven standaardformulieren in de Bijlagen I deel A of B of indien de overeenkomst telefonisch wordt gesloten conform deze bijlagen.

Voor pakketreizen die zijn afgenomen van verschillende handelaren via onderling verbonden online boekingsprocedures, waarbij reizigersgegevens worden uitgewisseld door de handelaar met wie de eerste overeenkomst wordt gesloten en de andere handelaar met wie binnen 24 uur na de bevestiging van de boeking van de eerste reisdienst een overeenkomst wordt gesloten, geldt dat zowel de organisator als de handelaar aan wie de gegevens worden verstrekt elk de verplichte wettelijke informatie voor zover relevant voor de reisdiensten die zij aanbieden. De organisator dient tevens de standaardinformatie volgens het formulier in Bijlage I, deel C te verstrekken.

Bij een gekoppeld reisarrangement is de handelaar verplicht de reiziger te informeren dat deze niet dezelfde rechten heeft als bij het boeken van een pakketreis en dat elke reisdienstverlener uitsluitend verantwoordelijk is voor de uitvoering van de door deze aangeboden reisdienst.

Prijs- en andere wijzigingen

Prijswijzigingen ná het sluiten van de overeenkomst kunnen alleen indien dat uitdrukkelijk is overeengekomen en alleen voor de prijs van personenvervoer vanwege stijgingen in brandstof- of energieprijzen of voor wijzigingen in belastingen zoals toeristenbelastingen, landingsrechten en vertrek- of aankomstbelastingen in havens en op vliegveleden, of relevante wisselkoersen. Bovendien moet de reiziger uiterlijk twintig dagen voor aanvang van de pakketreis op een duurzame gegevensdrager van zo’n prijsverhoging in kennis worden gesteld. Nieuw is dat de reiziger prijswijzigingen van niet meer dan 8% van de prijs van de pakketreis niet kan weigeren. Indien is voorzien in een mogelijke prijsverhoging heeft de reiziger recht op een prijsverlaging indien genoemde kosten voor aanvang van de pakketreis dalen.

Verder kan de organisator bedingen dat hij onbeduidende wijzigingen mag doorvoeren. Andere eenzijdige wijzigingen door de organisator zijn in beginsel niet toegestaan. Als de reisorganisator zich voor aanvang van de reis toch genoodzaakt ziet een van de belangrijkste kenmerken van de reisdiensten te wijzigen, stelt hij de reiziger daarvan onverwijld in kennis, en kan de reiziger de wijziging aanvaarden of de overeenkomst zonder betaling van een beëindigingsvergoeding beëindigen. Als de wijzigingen een verminderde kwaliteit van de reisdiensten tot gevolg heeft, heeft de reiziger recht op een passende prijsverlaging. Indien de reiziger de wijziging niet aanvaardt, dient de reisorganisator alle door de reiziger ter zake betaalde bedragen onverwijld doch uiterlijk binnen veertien dagen na beëindiging terug te betalen.

Reizigers kunnen hun pakketreisovereenkomst nog steeds overdragen aan een ander die voldoet aan alle voorwaarden die gelden voor die pakketreis. De overdracht dient binnen een redelijke termijn voor aanvang van de reis te geschieden waarbij geldt dat tot uiterlijk zeven dagen voor aanvang altijd op tijd is. Zowel de overdrager als degene die de overeenkomst overneemt zijn aansprakelijk voor eventueel nog openstaande posten en voor de redelijke kosten gemoeid met de overdracht. Deze laatste mogen niet onredelijk zijn en de organisator dient deze kosten aan te tonen.

Beëindiging van de pakketreisovereenkomst

De reiziger kan de pakketreisovereenkomst te allen tijde beëindigen. Hij kan dan wel worden verplicht tot betaling van een passende en gerechtvaardigde beëindigingsvergoeding. Dat kunnen gestandaardiseerde vergoedingen zijn op basis van het tijdstip van beëindiging. Als er geen standaardvergoedingen zijn overeengekomen dient een bedrag betaald te worden overeenstemmend met de prijs van de pakketreis minus de kostenbesparingen en inkomsten uit alternatief gebruik van de reisdiensten. Op verzoek van de reiziger dient de organisator de beëindigingsvergoeding te verantwoorden.

Indien zich op de plaats van bestemming onvermijdbare en buitengewone omstandigheden voordoen, die aanzienlijke gevolgen hebben voor de pakketreis of het vervoer ernaartoe, mag de reiziger de pakketreisovereenkomst beëindigen vóór aanvang van de reis en zonder dat hij een beëindigingsvergoeding hoeft te betalen. De reiziger heeft dan echter geen aanspraak op schadevergoeding.

De reisorganisator mag de pakketreisovereenkomst beëindigen als het vooraf aangegeven minimumaantal reizigers niet wordt gehaald. De reisorganisator hoeft dan alleen vooruitbetaalde gelden terug te betalen zonder dat de reiziger recht heeft op schadevergoeding. Bij een pakketreis van meer dan zes dagen mag dit tot twintig dagen voor vertrek, bij een pakketreis van twee tot zes dagen tot zeven dagen voor vertrek en tot 48 uur voor vertrek bij een pakketreis van minder dan twee dagen. De reisorganisator mag eveneens beëindigen zonder schadevergoeding verschuldigd te zijn indien sprake is van onvermijdbare en buitengewone omstandigheden en hij de reiziger daarvan onverwijld en vóór aanvang van de pakketreis op de hoogte heeft gesteld. Terugbetalingen dienen te geschieden binnen veertien dagen na beëindiging.

Aansprakelijkheid organisator, doorverkoper en handelaar

De organisator is verantwoordelijk voor de goede uitvoering van de reisdiensten uit de pakketreis ongeacht of deze reisdiensten door hem zelf worden verricht of door een andere dienstverlener.

De reiziger dient de organisator onverwijld in kennis te stellen van een non-conformiteit die hij constateert tijdens de reis. De reisorganisator dient de non-conformiteit te verhelpen tenzij dat onmogelijk is of onevenredig hoge kosten met zich brengt. Indien de organisator de non-conformiteit niet binnen een redelijke, door de reiziger te bepalen, tijd heeft opgelost, mag de reiziger deze op kosten van de organisator zelf oplossen. Een termijn is niet nodig als de organisator weigert de non-conformiteit op te lossen of indien deze onmiddellijk moet worden verholpen.

Als een aanzienlijk deel van de reisdiensten, waaronder de terugreis, niet kan worden verricht dient de organisator zonder bijkomende kosten geschikte alternatieven van gelijke of hogere kwaliteit aan te bieden die voortzetting van de pakketreis mogelijk maken. Bij alternatieven van lagere kwaliteit hoort een passende prijsverlaging. De reiziger kan niet-vergelijkbare alternatieven afwijzen. Dat kan ook indien bij mindere kwaliteit van het alternatief de prijsverlaging niet toereikend is.

De reiziger kan de pakketreisovereenkomst beëindigen indien de non-conformiteit aanzienlijke gevolgen heeft voor de uitvoering van de pakketreis en niet binnen redelijke tijd wordt verholpen. De reiziger heeft dan ook recht op prijsverlaging en schadevergoeding. Indien de reiziger aangeboden alternatieven terecht heeft afgewezen heeft hij ook zonder beëindiging van de pakketreisovereenkomst recht op prijsverlaging en schadevergoeding. Nieuw is dat, indien de terugreis door onvermijdbare en buitengewone omstandigheden niet kan plaatsvinden zoals afgesproken, de organisator de kosten moet dragen van maximaal drie overnachtingen van gelijkwaardige categorie per reiziger.

De reiziger heeft recht op een passende prijsverlaging voor iedere periode dat sprake is van non-conformiteit, tenzij de organisator bewijst dat deze is te wijten aan de reiziger. De reiziger heeft eveneens recht op vergoeding van alle schade die hij oploopt als gevolg van non-conformiteit tenzij de organisator aantoont dat de non-conformiteit is te wijten aan:

1. de reiziger;
2. een derde die niet bij de uitvoering van de in de pakketreisovereenkomst begrepen reisdiensten is betrokken en de non-conformiteit niet kon worden voorzien of voorkomen of;
3. onvermijdbare en buitengewone omstandigheden.

Bij een gekoppeld reisarrangement is geen sprake van een pakketreis en is elke afzonderlijke reisdienstverlener (handelaar) uitsluitend verantwoordelijk voor de goede uitvoering van de door hem aangeboden reisdiensten.. De organisator kan zich ter beperking van zijn schadevergoedingsplicht beroepen op toepasselijke internationale verdragen maar kan zijn aansprakelijkheid voor schade als gevolg van persoonlijk letsel van de reiziger of veroorzaakt door opzet of nalatigheid van de organisator niet uitsluiten of beperken. Voor andere schade kan hij zijn aansprakelijkheid beperken tot driemaal de reissom.

Voor beide type reizen is nieuw dat de handelaar of het boekingskantoor aansprakelijk is voor boekingsfouten die zijn gemaakt tijdens het boekingsproces, tenzij de boekingsfouten aan de reiziger te wijten zijn of er sprake is van overmacht.

Indien de organisator buiten de Europese Economische Ruimte is gevestigd, is de doorverkoper aansprakelijk als organisator tenzij de doorverkoper bewijst dat de organisator aan de verplichtingen uit deze wet voldoet.

Hulp en bijstand

Indien de reiziger in moeilijkheden verkeert, is de organisator verplicht om onverwijld hulp en bijstand aan de reiziger te verlenen door in het bijzonder goede informatie te verstrekken over medische diensten, plaatselijke autoriteiten en consulaire bijstand en deze te helpen bij het gebruik van communicatie op afstand en het vinden van alternatieven. De organisator mag een redelijke vergoeding vragen voor zijn hulp als de moeilijkheden te wijten zijn aan opzet of nalatigheid van de reiziger, maar nooit meer dan de werkelijk gemaakte kosten.

Insolventiebescherming

Zowel bij de pakketreis als het gekoppeld reisarrangement dient gezorgd te worden voor bescherming bij insolventie. De organisator neemt de maatregelen die nodig zijn om in geval van zijn financieel onvermogen te verzekeren dat óf zijn verplichtingen worden overgenomen door een ander óf dat de reissom wordt terugbetaald en dat eventuele repatriëringskosten en kosten in afwachting van accommodatie in afwachting van repatriëring worden vergoed.

Bij een gekoppeld reisarrangement dient de handelaar die het gekoppeld reisarrangement faciliteert voor de insolventiebescherming te zorgen met betrekking tot terugbetaling van de aan hem betaalde reissom. Indien personenvervoer wordt gefaciliteerd tevens de kosten van repatriëring.

Algemene voorwaarden

Thuiswinkel.org heeft de algemene voorwaarden voor pakketreizen overgenomen naar voorbeeld van de ANVR-reizigersvoorwaarden zoals deze zijn overeengekomen tussen ANVR en de Consumentenbond. Je vindt ze hier.