Longread: Het gevaar van slechte vertalingen

Voor veel webwinkels, en vooral degenen in een klein land als Nederland, kan het verstandig – en soms zelfs noodzakelijk – zijn om de zaken over de grens uit te breiden. Dit is alleen geen eenvoudige opdracht en er komen de nodige kosten en moeite bij kijken. Om de kosten wat meer binnen de perken te houden, kiezen webwinkeliers er regelmatig voor om te besparen op vertalingen en lokalisatie. Een ongelukkige ontwikkeling, want dit leidt vaak juist tot meer schade voor het bedrijf en kan zelfs leiden tot onnodige claims en boetes.

• Het risico van Google Translate
• Wat is er zo moeilijk aan vertalen?
• Imagoschade en andere consequenties
• Tips & tricks

Wanneer je in andere landen je producten en/of diensten aan wilt gaan bieden, zijn er veel zaken waar je rekening mee moet houden. Denk maar aan andere wetgeving, verschillende belastingregels en buitenlandse betaal- en logistieke oplossingen. Dit goed regelen kost tijd, moeite en geld, en daarom is het logisch dat bedrijven gaan nadenken over manieren om kosten te besparen. De kosten van het vertalen van teksten, zoals productbeschrijvingen en webteksten, lijken hierbij een eenvoudig doelwit.

Het risico van Google Translate

Maar waarom denken mensen eigenlijk dat ze eenvoudig kunnen besparen op vertalingen? Dit komt vooral door de groeiende populariteit van (gratis) vertaaltools als Google Translate. En toegegeven, deze tools kunnen inderdaad nuttig zijn, maar alleen als ze worden gebruikt door mensen die kennis hebben van de doeltaal. Google Translate blijft namelijk een computer die woorden en zinnen veelal letterlijk omzet naar een andere taal en de output moet dus gecheckt blijven worden door mensen; het kan zomaar zijn dat er anders enige nuance verloren gaat of andere foutieve interpretaties ontstaan. 

Tot voor kort vertaalde Google de zin “Er klopt niets van deze vertaling” naar “There is nothing wrong with this translation” in het Engels, naar “Es ist nichts falsch mit dieser Übersetzung” in het Duits en naar “Il n’y a rien de mal avec cette traduction” in het Frans. Over de jaren heen heeft Google haar vertaalmachine sterk verbeterd, maar een dergelijke vertaling laat wel zien dat een machinevertaling nog weleens kan zorgen voor pijnlijke fouten als de hulpmiddelen niet door de juiste personen worden gebruikt. Zolang deze fouten door anderen worden gemaakt, kunnen ze overigens best vermakelijk zijn.

Een andere manier waarmee bedrijven willen besparen op vertalingen is door niet-gekwalificeerde vertalers of zelfs vrienden of kennissen (die de andere taal ‘best wel goed kunnen’) in te zetten. Er komt echter veel meer kijken bij vertalen, en het inzetten van onkundige personen kan leiden tot nare consequenties. Want zeg nou zelf, jij wilt toch ook dat je algemene voorwaarden, disclaimers, productbeschrijvingen en andere essentiële teksten op je website 100% correct worden vertaald en niet door een amateur?

Wat is er zo moeilijk aan vertalen?

Een van de moeilijkheden rondom vertalen is het simpele feit dat woorden verschillende betekenissen kunnen hebben. Hierdoor wordt het voor zowel machines als mensen met onvoldoende kennis van de doeltaal een flinke uitdaging om de juiste vertaling voor een term te kiezen. Als je bijvoorbeeld sportartikelen verkoopt in andere landen, moet je er wel voor zorgen dat je de juiste vertaling gebruikt voor termen als golf, surfen en knuppel … 

Daarnaast kent elke taal wel woorden die in een andere taal een andere betekenis heeft, de zogenaamde ‘valse vrienden’. Zo zullen de werknemers in een Britse kledingwinkel je raar aankijken als je om een smoking vraagt en zal een Duitser het vreemd vinden als je zegt dat je hem wel zult “bellen”. En als je het tegen een Fransman hebt over de ÉU, gaat hij ervan uit dat je het over de États-Unis (Verenigde Staten) hebt en dus niet over de Europese Unie. Er zitten niet altijd even grote verschillen in de betekenissen, maar dergelijke ‘vertalingen’ kunnen wel leiden tot pijnlijke fouten op je website.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over zinstructuren en de tone of voice, die in elke taal kenmerkend en belangrijk zijn. Dit komt vaak heel nauw en kan ook alleen maar goed worden ‘overgezet’ in een andere taal door iemand die bekend is met (de regels van) de doeltaal. Hoewel een tool als Google Translate al flinke stappen heeft gezet op dit gebied, blijft op z’n minst een check door een professionele vertaler noodzakelijk om goede vertalingen te garanderen.

Imagoschade en andere consequenties

Tot nu toe hebben we eigenlijk alleen nog maar vertaalfouten besproken die kunnen leiden tot reputatieschade. Dergelijke fouten kunnen je immers een amateuristisch imago bezorgen. Er zijn echter nog andere vertaalfouten die je veel meer (financiële) schade kunnen berokkenen. Wat te denken van een verkeerde vertaling van juridische teksten, je algemene voorwaarden of medische brochures? Dit soort fouten kunnen vergaande consequenties hebben en je voor grote problemen stellen. In de meeste landen kunnen fouten in juridische teksten namelijk leiden tot hoge boetes of claims waar je natuurlijk niet op zit te wachten. 

Kortom, kijk uit met het besparen op je vertalingen! Ook als je je business uitbreidt naar een land waarin dezelfde taal wordt gesproken, is het goed om na te gaan of daar wel dezelfde terminologie wordt gebruikt en dezelfde wetten gelden. Ook tussen het Nederlands dat in Nederland en Vlaanderen wordt gesproken, zitten zeker en vast grote verschillen. Een lokale professional met de juiste kennis over de taal, wetgeving en gewoonten van het land komt dan eveneens meer dan van pas.

Tips & tricks

Als je eenmaal hebt besloten om nieuwe markten te betreden met je producten of diensten, zorg er dan voor dat je voldoende aandacht besteedt aan vertalingen en lokalisatie:

• Huur een vertaler in die jouw doeltaal als moedertaal heeft en die een expert is in jouw vakgebied.
• Huur eveneens een vertaler in als je uitbreidt naar een land waar ook Nederlands wordt gesproken.
• Als je ervoor kiest om Google Translate of een andere vertaaltool te gebruiken, zorg er dan wel voor dat je vertalingen worden nagekeken door professionals met kennis van de doeltaal en het onderwerp.
• Zorg ervoor dat je voldoende kennis opdoet van de wetgeving in het betreffende land. Als je dit niet doet, loop je het risico dat bijvoorbeeld je juridische teksten en algemene voorwaarden niet adequaat zijn. Vooral als je voedselproducten handelt, kan dit een zeer gevoelig onderwerp zijn.
• Twijfel niet om de hulp van derden in te roepen als je zelf niet over de juiste kennis beschikt. Voor meer informatie over dit onderwerp kun je natuurlijk altijd contact opnemen met Thuiswinkel.org (marketing@thuiswinkel.org) of een van haar business partners die gespecialiseerd zijn in cross-border e-commerce.