Oneerlijke reclame, het verschil tussen verleiding en misleiding

De Stichting Reclame Code is al ruim 55 jaar de instantie op het gebied van zelfregulering van reclame met als doel de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid van reclame te waarborgen. Zowel consumenten als commerciële bedrijven en andere organisaties die een klacht hebben over een reclame uiting, kunnen deze indienen bij de onafhankelijke Reclame Code Commissie (RCC). De voorzitter toetst of de betreffende reclame-uiting voldoet aan de regels in de Nederlandse Reclame Code (NRC).

Als de productinformatie op een website niet overeenkomt met het werkelijke gebruik van het product dan is er sprake van oneerlijke reclame.

Oneerlijke reclame in de praktijk

Onze Klachtenafdeling werd benaderd door een consument die aandacht vraag voor een oneerlijke reclame. Daarom kijk ik, Ank van Heeringen, jurist bij Thuiswinkel.org, graag mee of hier sprake is van misleiding of verleiding. Van verleiding kan bijvoorbeeld sprake zijn als er een uitspraak is gedaan die niet letterlijk genomen dient te worden. Misleidende reclame en agressieve reclame zijn in ieder geval oneerlijk.

Deze consument legt een kwestie voor aan de Reclame Code Commissie. Hij heeft een 90-delige bestekset gekocht waarvan in de reclame gesteld wordt dat deze vaatwasmachinebestendig is én dat de messen gemaakt zijn van zilverwit edelstaal 18/10. Dit blijkt in de praktijk niet te kloppen. De messen zijn gemaakt van messenstaal en het bestek mag alleen in de vaatwasser als je eerst allerlei specifieke voorschriften volgt. Dat staat niet in de reclametekst.

De voorzitter van de Reclame Code Commissie heeft deze reclame getoetst aan de eerder genoemde regels en acht de reclame uiting oneerlijk. Deze is in strijd met het bepaalde in artikel 7 NRC (Nederlandse Reclame Code) en beveelt de adverteerder aan om niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken. Ik heb de desbetreffende uitspraak niet toegevoegd omdat tegen de uitspraak nog een beroep mogelijk is. Een eventueel beroep dat volgens mij weinig kans van slagen heeft want de kwestie is overduidelijk.

Wat staat er in artikel 7 van de Nederlandse Reclame Code?

‘Reclame mag niet oneerlijk zijn. Reclame is oneerlijk wanneer deze in strijd is met de vereisten van professionele toewijding en het economische gedrag van de gemiddelde consument die zij bereikt of op wie zij gericht is met betrekking tot het product wezenlijk verstoort of kan verstoren’.

Wat wordt hier precies mee bedoeld? Van misleidende reclame is sprake als essentiële informatie ontbreekt. Deze consument heeft de bestekset gekocht om na gebruik direct in de afwasmachine te kunnen doen en ging er ook vanuit dat de messen van zilverwit edelstaal 18/10 zijn. Dat klopt dus allebei niet. Essentiële informatie moet verstrekt worden vóór de aankoop omdat de gemiddelde consument die nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een aankoop te kunnen nemen. De term gemiddelde consument komt uit het Europese consumentenrecht. Van de gemiddelde consument wordt verwacht dat deze redelijk geïnformeerd, oplettend en omzichtig is.

Wanneer een overtreding van de NRC wordt vastgesteld, volgt de afdeling Compliance of de betrokken adverteerder gevolg geeft aan de uitspraak. De uitspraak van de voorzitter is dus niet vrijblijvend.

Platform van Deelnemers van de Stichting Reclame Code

De SRC behandelt niet alleen klachten over reclame-uitingen, maar helpt adverteerders ook te voorkomen dat zij de NRC overtreden door middel van training en (copy-) advies. Thuiswinkel.org is vertegenwoordigd in het Platform van Deelnemers van de Stichting Reclame Code. Naast de algemene Nederlandse Reclame Code zijn er ook nog bijzondere reclamecodes.