Door online fraude vaker persoonlijk leed

Wereldwijd groeit het aantal scams. Dit komt omdat fraude zich meer en meer naar het digitale domein verplaatst door de toenemende digitalisering. Deze ontwikkeling leidt ook steeds vaker tot persoonlijk leed.

Uit de Veiligheidsmonitor 2021 (CBS) halen we dat 10%, ruim anderhalf miljoen mensen, in 2021 slachtoffer was van online oplichting en fraude. In de meeste gevallen ging het om aankoopfraude (7%), waarbij online gekochte producten of diensten niet werden geleverd terwijl ze wel betaald waren. 7% was slachtoffer van hacken, waarbij het in de meeste gevallen ging om het inbreken op een account.  2% had te maken met online bedreiging en intimidatie. Verder blijkt uit internationaal onderzoek dat 40% van de fraude professioneel georganiseerd is.

Bron: Veiligheidsmonitor 2021

Thuiswinkel.org werkt aan weerbaarheid

Om burgers en consumenten weerbaarder te maken werkt Thuiswinkel.org aan een initiatief om in geval van twijfel een URL (link naar de website) op mogelijke fraude te kunnen controleren. Na het ingeven van de URL krijgt de gebruiker een overzicht te zien van een aantal echtheidskenmerken. Indien een combinatie van die kenmerken mogelijk verdacht is, wordt hiervan melding gemaakt en kun je als gebruiker er heel bewust voor kiezen om vooral niet te klikken.

Hoe gaan criminelen te werk?                                                     

Criminelen gaan op veel verschillende manieren te werk. Hieronder volgt een beschrijving van de drie meest voorkomende.

Phishing

Door hun slachtoffers te laten klikken op een ‘foute’ link, kunnen criminelen de inloggegevens voor accounts en persoonlijke data stelen. Toch is er iets veranderd. Phising-aanvallen zijn professioneler geworden, ze worden bijvoorbeeld gericht aan specifieke doelgroepen zoals ouderen en er wordt door social engineering gedurende langere tijd ingespeeld op de persoonlijke omstandigheden.

Van alle Nederlanders van 15 jaar of ouder zeggen in 2021 meer dan twee op de drie (68 procent) dat ze in de afgelopen 12 maanden ten minste één keer een telefoontje, e-mail of ander bericht hebben ontvangen dat (waarschijnlijk) van een oplichter was. Twee procent geeft aan hier weleens te zijn ingetrapt. Bijna de helft hiervan (0,8 procent) is er uiteindelijk geld mee verloren.

Social engineering

Criminelen verzamelen bijvoorbeeld de informatie die publiek beschikbaar is over hun slachtoffers, onder andere via social media. Met deze informatie kunnen zij de persoonlijke vragen bij accounts beantwoorden en zo toegang ertoe verkrijgen. Een andere vorm van social engineering is het romantisch aanpappen met eenzame personen op datingsites om zo belangrijke gegevens te ontfutselen. Deze variant gebeurt ook steeds vaker per sms-bericht.

Credential stuffing/ account takeover

Hierbij proberen criminelen via bots de gestolen of gekochte gegevens uit databanken die worden verhandeld op de zwarte markt, uit in verschillende webwinkels om te zien of hun slachtoffers daar een account hebben. Als dat het geval is, nemen ze het account over en proberen ze dezelfde gegevens op andere platformen en webwinkels.

Bij twijfel nooit klikken

Hang op, klik weg, bel uw bank. Drie acties die iedere Nederlander zou moeten kennen, maar gezien het grote aantal online fraudezaken, gaat het helaas toch nog vaak mis. Het is belangrijk om niet op de links in deze berichten te klikken en deze berichten gelijk te verwijderen.

Gevolgen van online criminaliteit voor de slachtoffers

Online bedreiging en intimidatie veroorzaken het vaakst emotionele of psychische problemen. Maar ook online oplichting en fraude, hacken, en andere online delicten bezorgen slachtoffers emotionele schade. Het percentage slachtoffers dat financieel in de problemen kwam is het grootst bij phishing. Hacken en aankoopfraude bezorgen slachtoffers het minst vaak problemen.

Bron: Veiligheidsmonitor 2021