Duurzaamheid en Innovatie geen prioriteit in Rijksbegrotingsplannen 2025

In zijn Troonrede op dinsdag 17 september 2025 sprak de Koning over belangrijke thema’s als goed bestuur, een sterke rechtsstaat, migratie, de arbeidsmarkt, landbouw, veiligheid, wonen, onderwijs en zorg. Thema’s als duurzaamheid en innovatie ontbraken daarin helaas. Hoewel het in de debatten niet naar voren komt als prioriteit van dit kabinet, wordt er gelukkig in het regeringsprogramma en de begrotingsplannen wel gesproken over klimaat, verduurzaming en innovatie. Lees hieronder het extensieve rapport van Thuiswinkel.org

Duurzaam en innovatief

Zorgelijke bezuinigingen op innovatie en onderwijs

Het kabinet toont in haar nieuwe programma terecht veel aandacht voor ondernemers, maar circulariteit en innovatie krijgen minder focus. Hoewel er stimuleringsmaatregelen blijven voor circulariteit, blijft de nadruk vooral liggen op wetgevingsimplementatie (zoals verwacht door de enorme hoeveelheid Brusselse regelgeving die op ons afkomt de komende jaren). We vinden de bezuinigingen op innovatie en onderwijs zorgelijk omdat het, vooral op de langere termijn, de Nederlandse concurrentiepositie kan verzwakken, de groei van arbeidsproductiviteit kan remmen en de skills gaps voor nieuwe technologieën kan vergroten.

Nieuw Ministerie van Klimaat en Groene Groei

Het kabinet kiest ervoor om vanaf dit parlementair jaar Economische Zaken en Klimaat los te koppelen. Daarmee is een nieuw Ministerie gestart: het Ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG). Onder leiding van VVD Minister Sophie Hermans zet dit ministerie in op investeren in een schoon en welvarend Nederland. De thema’s energie, duurzame industrie, verduurzaming van het MKB en klimaatverandering vallen onder dit ministerie. Het thema circulariteit blijft grotendeels bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en IMVO valt vooral onder het Ministerie van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

Circulariteit

De transitie naar een circulaire economie was een van de belangrijkste ambities van het vorige kabinet. Daar sloten we ons bij Thuiswinkel.org volledig bij aan. De aandacht vanuit dit kabinet voor circulaire economie is echter beperkt, de focus ligt met name op de voortzetting van het huidige beleid en er zijn weinig nieuwe maatregelen aangekondigd. Het kabinet committeert zich wel aan de uitvoering van het Nationaal Programma Circulaire Economie en zal in 2025 een voorstel doen voor nationale doelen richting 2030. Ook staat er in de begroting dat er ingezet zal worden op een stimuleringsprogramma ter ontwikkeling en opschaling van recycling. De komende jaren zal er op het vlak van circulariteit veel wetgeving vanuit Brussel geïmplementeerd worden, denk bijvoorbeeld aan het recht op reparatie of de ecodesign verordening. Thuiswinkel.org zal in gesprek blijven met het Ministerie I&W om zorgen en vragen vanuit de sector over de implementatie te delen.

De klimaattransitie is niet alleen de verantwoordelijkheid van de overheid en het bedrijfsleven. Ook burgers hebben hierin een rol. We zijn daarom blij met het plan van het kabinet om een visie te ontwikkelen om mensen in Nederland meer te betrekken bij de klimaattransitie. Dat komt begin 2025 samen in een burgerberaad over de vraag ‘Hoe kunnen we als Nederland eten en spullen gebruiken en reizen op een manier die beter is voor het klimaat?’. Dat ook consumenten betrokken worden in de vraagstukken rondom duurzaamheid en (over)consumptie, sluit goed aan bij onze Shop Responsible visie voor e-commerce.

Innovatie & onderwijs

Innovatie krijgt helaas niet de benodigde aandacht van het kabinet. Er wordt structureel 1 miljard euro op (hoger) onderwijs, onderzoek en innovatie bezuinigd. Thuiswinkel.org vindt het zorgelijk dat het kabinet het Nationaal Groeifonds wil stopzetten. Dat, gecombineerd met de bezuinigingen op onderzoek en onderwijs, creëert zorgen over de ontwikkeling van het innovatieklimaat. Op de korte termijn levert het wellicht financiële ruimte elders in de begroting op, maar op de lange termijn draagt het niet bij aan de innovatiekracht en kenniseconomie. Positief om te zien, is wel dat er extra geld wordt uitgetrokken voor praktijkleren voor een selectie van opleidingen die voorbereiden op beroepen die nodig zijn voor de klimaat- en energietransitie. We zijn ook blij met het voornemen van het kabinet om capaciteitsbekostiging in het hoger onderwijs in te voeren. Geen focus op studentenaantallen, maar financiering voor opleidingen waar in onze economie vraag naar is.

Zero-emissie zones & netcongestie

De komende jaren trekt het kabinet geld uit voor duurzame en slimme mobiliteit. Onder andere voor het verduurzamen van de logistiek (zero emissie voertuigen en logistieke laadinfrastructuur) in het kader van verbeteren CO2-prestaties en het uitbreiden van de zero-emissiezones voor gemeenten. Het kabinet bekijkt ook hoe de invoering van de zero-emissies zones door gemeenten nog uitgesteld kan worden en wil rekening houden met ondernemers die gefaseerd over willen stappen naar elektrisch vervoer. Dat is goed nieuws voor ondernemers. Tegelijkertijd wil Thuiswinkel.org het kabinet vragen om snel helderheid te geven over het beleid en zo veel mogelijk in te zetten op een geharmoniseerde aanpak. Voorspelbaar beleid is cruciaal voor ondernemers om te kunnen en durven investeren in elektrificatie.

Een voorwaarde voor de overgang naar elektrisch vervoer is dat er voldoende stroom beschikbaar is. Momenteel zorgt het volle stroomnet ervoor dat veel bedrijven op de wachtlijst staan. Dat remt investeringen in verduurzaming. De overheid werkt binnen het Landelijk Actieprogramma Netcongestie samen met de netbeheerders om het stroomnet sneller uit te breiden. Dat is goed nieuws. Ze trekken ook €65 miljoen uit om bedrijven te helpen met het doorvoeren van slimme oplossingen om het stroomnet tijdens de drukste momenten te ontlasten.

Verduurzaming van het MKB

Het kabinet besteed relatief weinig specifieke aandacht aan de verduurzaming van het MKB. Er komt wel een fonds van 100 miljoen euro voor ondersteuning bij financiering van het MKB bij verduurzaming.

Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen

Vanuit de Europese Unie komt er veel wetgeving aan over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het kabinet geeft aan dat ze ondernemers, met name het MKB, wil ondersteunen bij de implementatie van de CSRD (duurzaamheidsrapportage) en CSDDD (onder meer rapportage over milieuprestaties en sociale verantwoordelijkheid). Het kabinet zet daarbij in op een gelijk speelveld met de landen om ons heen en is voornemens om extra regeldruk voor Nederlandse ondernemers te voorkomen. Ook pleit het kabinet actief in de EU voor samenhang tussen IMVO-gerelateerde wetten en regels. Dat is cruciaal, want de implementatie van de CSRD en CSDDD is niet eenvoudig en nationale koppen zijn daarbij niet wenselijk.

What’s next?

Er komt de komende jaren veel duurzaamheidswetgeving op de e-commerce sector af. Dat zorgt ervoor dat bedrijven duurzaamheid versneld moeten integreren in hun bedrijfsprocessen om zich aan de wet te houden. Dit betekent aanpassingen in de hele keten, van grondstoffengebruik en productie tot afval en hergebruik. Denk aan het recht op reparatie, nieuwe verpakkingsregels, strengere regels over ecodesign, een verbod op vernietiging van onverkocht textiel, een herziene kaderrichtlijn afval, nieuwe regels over green claims en meer. Het doel van al deze wetgeving - onderdeel van een Europees pakket aan maatregelen, de Green Deal -  is om bedrijven duurzamer te laten ondernemen, met als ambitie dat 50% van de economie circulair is in 2030.

Voor Thuiswinkel.org is de duurzaamheidstransitie een belangrijk speerpunt. Om toekomstbestendig te zijn moeten bedrijven nu gaan bewegen. Wil je meer weten over hoe Thuiswinkel.org jouw bedrijf hierbij kan helpen, lees hier meer over onze duurzaamheidscertificering.

Lees meer over de begrotingen en beleidskeuzes in onderstaande pdf.

Volledige overzicht in pdf