E-commerce in Nederland

In het jaarlijkse European Ecommerce Report wordt per land aangegeven wat de online omzet is en hoe de online shoppende consument eruit ziet. Daarbij hoort ook duiding van de lokale branchevereniging. Vanuit de Nederlandse vereniging is Marlene ten Ham, directeur bij Thuiswinkel.org, geïnterviewd.

Download het
European E-commerce Report 2023

Leden en business partners van Thuiswinkel.org kunnen het volledige rapport gratis downloaden. Geen lid of business partner? Download dan de lightversie van het European E-commerce Report met daarin de hoogtepunten van het rapport.

European E-commerce Report 2023

Welk Nederlands beleid heeft invloed op e-commerce?

In Nederland zijn er verschillende beleidsmaatregelen die een impact hebben, of zullen hebben, op de e-commercemarkt. Ten eerste worden flitskoeriers veelvuldig ingezet om boodschappen in minder dan tien minuten te laten thuisbezorgen. Overvallen door de groeisnelheid van de snelle bezorgdiensten tijdens de pandemie, kiezen gemeenten er nu voor om ze aan banden te leggen. Lawaaioverlast, roekeloos fietsen en verduisterde ramen op voertuigen zijn slechts enkele van de redenen dat snelle bezorgdiensten soms botsen met bewoners in Nederlandse steden. Thuiswinkel.org stuurde eerder dit jaar een manifest naar de gemeenten over deze kwestie en vroeg om een debat dat rekening houdt met de vraag van de consument en kijkt naar een beter passend beleid in plaats van het verbieden van flitsbezorgers.

Ten tweede is er een gebrek aan fraudebestrijding. In Nederland vormen de wet- en regelgeving omtrent de verwerking van persoonsgegevens – en in het bijzonder de interpretatie van de privacywetgeving door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) – een belemmering. Zo geeft de AP geen toestemming voor een landelijk brancheoverschrijdend  frauderegistratiesysteem. Een georganiseerde uitwisseling van gegevens zou een effectieve fraudebestrijding mogelijk maken. Ook levert het veel kennis en inzichten op over cybercrime, waarmee we die kunnen voorkomen of beperken. Het uitwisselen van informatie over fraude-incidenten, en daarmee over criminelen, binnen specifieke branches heeft een bewezen preventieve werking. Kijk naar CIFAS in het Verenigd Koninkrijk.

In Nederland wordt nog steeds niet effectief samengewerkt op het gebied van online identificatie. Ministeriële departementen werken niet samen als het gaat om productgroepen waarbij de leeftijd moet worden geverifieerd. Momenteel moet voor elke productgroep, zoals messen, spelletjes en alcohol, een andere oplossing worden gevonden. Wij pleiten voor één enkel systeem voor online identificatie.

Welk EU-beleid wordt overwogen dat volgens u gevolgen zal hebben voor uw specifieke e-commercemarkt?

Al het EU-beleid heeft gevolgen voor onze markt. Denk aan de DMA, DSA, GPSR, e-Privacy en btw-regels. Wij geloven hier sterk in en zetten actief in op de Europese lobby- en belangenbehartigingsinspanningen. Die vertalen we ook naar de politieke debatten in Nederland om ervoor te zorgen dat de stem van de digitale handelssector zowel op Europees als lokaal niveau wordt vertegenwoordigd.

Heeft de nieuwe btw-regelgeving (juli 2021) op enigerlei wijze invloed gehad op uw markt? Zo ja, hoe?

Ja, we merken dat minder consumenten goederen uit niet-EU-landen kopen. De online cross-border bestedingen aan producten zijn in het derde kwartaal van 2021 met 6% gedaald ten opzichte van het derde kwartaal van 2020. Met name de bestedingen aan producten op Chinese websites daalden dit kwartaal van 14% naar 10%.

De nieuwe btw-regels moeten verder worden verbeterd. Bedrijven met meerdere opslagplaatsen in EU-landen moeten zich nog steeds in elk land van opslag btw-registreren, wat tijdrovend en kostbaar is. Om dit probleem aan te pakken, geloven Thuiswinkel.org en Ecommerce Europe sterk in het toewerken naar één btw-identificatienummer door uitbreiding van de bestaande btw-éénloketsystemen.

Wat gebeurt er momenteel in uw markt op het gebied van duurzame transport?

We zien een steeds grotere belangstelling voor duurzame transport, zoals de focus op CO2-neutrale wagenparken bij logistieke partners, bezorgopties per fiets en verschillende bezorgmodellen, zoals distributie vanuit winkels en click & collect. We zien ook een toename van milieuzones en zero-emissies in grote steden.

Omdat steeds meer consumenten de keus willen hebben voor een duurzame leveringsoptie, bieden steeds meer webwinkels en vervoerders deze optie aan. Transparantie wordt dus steeds belangrijker: hoeveel CO2-uitstoot gaat gepaard met een leveringsoptie en wordt dit gelijkwaardig over de sector gemeten?

Wat gebeurt er momenteel in uw markt op het gebied van retouren en/of reparaties?

Het aandeel van tweedehands- en tweedekans-artikelen neemt toe. Consumenten zijn eraan gewend, zoals blijkt uit de groei van platformen als Vinted en Marktplaats. Nog niet alle retailers zijn voorbereid op de duurzame verandering die andere businessmodellen vereist. Via ons onderzoeksprogramma ShoppingTomorrow schrijven expertgroepen zogenaamde bluepapers om webwinkels op weg te helpen.

Wat is uw mening over de Richtlijn Verpakkingen en verpakkingsafval? Welke impact denkt u dat dit zal hebben op duurzaamheid binnen uw markt?

Verpakking is nodig om een product te beschermen, maar te veel verpakking wordt afval. Uiteindelijk zullen we overgaan op herbruikbare materialen, daar waar verpakkingen nog nodig zijn. Uit onderzoek van Thuiswinkel.org in samenwerking met KiDV en Mission Reuse blijkt dat 82% van de webwinkels mogelijkheden ziet voor herbruikbare verpakkingen in de toekomst.

Heeft u het afgelopen jaar een verschuiving gezien in digitalisering en technologiegebruik onder retailers? 

Fysieke detailhandelaren werden gedwongen om online te verkopen als gevolg van de lockdowns tijdens de COVID-19 pandemie. De meesten van hen kozen ervoor hun producten via een platform te verkopen.

Op welke technologieën richten spelers in de e-commerce-industrie in uw markt zich in 2022?

Technologieën zoals AI, VR, big data. AI en VR zijn alleen voor de happy few en zullen dus voorlopig kleinschalig blijven met bijvoorbeeld conversational AI en chatbots. Data blijft een belangrijk onderwerp bij online winkels omdat ze moeten weten wat de koopdrang van hun consumenten drijft.

Hoe staat het in Nederland met dataprivacy en -bescherming?

Er is nog steeds een paradox tussen gepersonaliseerde informatie enerzijds en privacy anderzijds, zo blijkt uit onderzoek van GfK en ShoppingTomorrow in 2021. Uit de resultaten blijkt dat bijna de helft van de consumenten alleen gegevens deelt als dat absoluut noodzakelijk is, 54% noemt het zelfs een noodzakelijk kwaad. Slechts 9% zegt gegevens te delen als ze er iets voor terugkrijgen, terwijl 6% zegt het helemaal niet belangrijk te vinden om hun persoonlijke gegevens en voorkeuren te delen. Meer dan de helft van de consumenten geeft echter aan dat ze het prettig vinden als online winkels zich aanpassen aan de wensen van de consument. Daarnaast is 53% eerder bereid om terug te keren naar deze winkels als er sprake is van een gepersonaliseerde ervaring.

Het aanhoudende conflict in Oekraïne heeft ongetwijfeld een impact op markten in heel Europa. Heeft u specifieke directe of indirecte gevolgen van deze gebeurtenissen voor uw e-commercemarkt gezien?

Er zijn veel primaire en secundaire effecten op Europa en op de retail. Veel leden gaven aan dat ze een daling hebben gezien in het aantal verkopen in de afgelopen maanden. Voor de meeste zaken is er nog voorraad, maar voor veel productgroepen neemt de bezorgdheid toe. De levertijd van onder meer meubels en witgoed is langer geworden omdat grondstoffen of onderdelen onder normale omstandigheden uit Oekraïne of Rusland zouden zijn gekomen. Volgens het CBS is het consumentenvertrouwen in maart 2022 verslechterd. Het consumentenvertrouwen kwam uit op -39, tegen -30 in februari. Dat is bijna een historisch dieptepunt.

Er zijn directe verstoringen van productielijnen van grondstoffen die belangrijk zijn voor producten die hier worden verkocht. En dan zijn er nog sancties, die gevolgen hebben gehad voor de toeleveringsketens en de producenten. Dit alles veroorzaakt kosten die ergens doorberekend moeten worden. Er zijn verschillende oorzaken voor deze groei, waaronder het effect van COVID-19 en de lage rente. Deze effecten zullen niet verdwijnen.

Verschillende leden van E-commerce Europe hebben actie ondernomen om Oekraïne te steunen. Is er iets wat uw vereniging ook doet waar u ons over wilt vertellen?

Thuiswinkel.org: Samen in actie voor Oekraïne

Wij vinden het heel belangrijk om Oekraïne te steunen in deze moeilijke tijden. Om geld in te zamelen voor noodhulp hebben we voor de Nationale Actiedag van GIRO 555 een digitale donatiebox geopend. We hebben de box gepromoot op sociale media en op onze website. Daarnaast besloten we om onze homepage voor enkele weken te veranderen in de kleuren van de vlag van Oekraïne en voegden we een vlaggetje toe aan ons logo op sociale media.

Ook hebben we een landingspagina gelanceerd met informatie over de oorlog en de impact op Nederlandse bedrijven. We ondersteunen onze leden met informatie met betrekking tot zaken doen in, of kopen van Oekraïne. Ook hebben we een e-mailadres (helpdesk@thuiswinkel.org) geopend voor leden waar zij terecht kunnen met vragen over de situatie.

Covid-19 heeft het belang van online handel voor Europa aangetoond, maar nu de beperkingen worden opgeheven, bestaat de vrees dat de burgers weer naar fysieke winkels zullen gaan. Hebt u het afgelopen jaar een daling van het aantal e-shoppers, van de e-commerceomzet of van de e-commercegroei vastgesteld? Zo ja, waaraan schrijft u dit toe?

Het afgelopen jaar heeft e-commerce een omzet van 30,6 miljard euro opgeleverd en zijn er meer online shoppers dan ooit. In 2021 zijn de online aankopen van producten met 13% gestegen ten opzichte van 2020. In het eerste kwartaal kochten consumenten nog massaal producten online (+43%), in het tweede en derde kwartaal noteerde de productensector een bescheiden groei van 5% en 8%, en in het vierde kwartaal was er zelfs een krimp van 1%. Voor diensten zien we een tegenovergesteld beeld. Het eerste kwartaal van 2021 stond nog in het rood (-52% in online-aankopen), maar in het tweede kwartaal trok de dienstensector aan als gevolg van versoepelde reisbeperkingen. In het vierde kwartaal noteerden de diensten zelfs een gecombineerde stijging van 63% in online aankopen.

In 2021 hadden we een vrij goed e-commercejaar, maar 2022 zal anders zijn door het verminderde consumentenvertrouwen, de inflatie en de torenhoge energie- en gasprijzen.

We zien ook een uitdaging met betrekking tot VBER. Ecommerce Europe heeft onlangs een campagne gelanceerd om te benadrukken hoe belangrijk het is om één prijs te handhaven voor online en offline verkoop. Tijdens de pandemie heeft omnichannel-detailhandel kleine en middelgrote ondernemingen geholpen hun producten te verkopen toen winkels gedwongen waren te sluiten. De voorgestelde wijzigingen van de Europese mededingingsregels zullen leiden tot hogere online prijzen voor de Europese consument, die letterlijk de prijs zal betalen voor het plan van de Commissie om offline handelaren te beschermen.

Download het
European E-commerce Report 2023

Leden en business partners van Thuiswinkel.org kunnen het volledige rapport gratis downloaden. Geen lid of business partner? Download dan de lightversie van het European E-commerce Report met daarin de hoogtepunten van het rapport.

European E-commerce Report 2023