Een digitale euro? Ja graag!

Het gonst in bankenland van de geruchten over het wel of niet uitrollen van CBDC’s. En ja, dit is weer een blog over digital payments en dus een tekst vol met afkortingen. Maar wees gerust, want ik ga ze allemaal uitschrijven en/of toelichten. Zo zijn CBDC’s Central Bank Digital Currencies, die zich goed laten omschrijven als een combinatie tussen de stabiele cryptomunten en centraal uitgegeven geld. Samen zijn zij een door de Centrale Bank gedekte vorm van contant geld. Maar waarom is deze digitale euro (laten we hem de dEuro noemen) boeiend of nuttig? Dat wil ik je graag uitleggen …

CBDC’s moeten een aantal elementen van cash overnemen: waardevast en privacy-bestendig zijn. Het geld dat op je bankrekening staat, is namelijk niet 100% gedekt door de euro’s in de kluis van de bank. Zij houden in feite een fractie aan van het geld dat ze uit hebben staan. In de plannen voor de dEuro, die door De Nederlandsche Bank (DNB) wordt uitgegeven, staat dat de dEuro wel altijd 1:1 gedekt zal zijn. De centrale bank wil op deze manier een digitale vorm van contant geld aanbieden, want een fysieke euro is ook 1:1 gedekt door de centrale bank.

Cash is King?

Waarom doen centrale banken wereldwijk eigenlijk onderzoek naar de dEuro? Nou, contant geld is hard op z’n retour en cashless is de nieuwe standaard aan het worden. Toch zijn er redenen te bedenken waarom cash nooit helemaal zal verdwijnen. Zo behoudt de DNB altijd de ambitie om minimaal 20-30% contant geld in omloop te houden, aangezien het een solide terugvaloptie is in het geval van PIN-storingen (persoonlijk identificatienummer, ik heb immers beloofd om alle afkortingen uit te schrijven).

Ook is contant geld een manier om als burger controle te houden over je eigen bezit. Voor sommigen is dit heel belangrijk omdat in het geval van een bank-run de bank dus niet genoeg geld heeft om iedereen zijn bezit uit te keren. Nu is een bank-run een heel onwaarschijnlijk scenario, maar het verleden heeft laten zien dat het niet ondenkbaar is. Cash is King en zal dat in veel delen van de wereld ook zeker wel even blijven.

Privacy

Privacy is een grondrecht en een ander veel gehoord argument voor het gebruik van contant geld is dat je geen data achterlaat bij het uitgeven. Niemand weet dus wat je koopt, waar je het koopt en hoeveel je uitgeeft. Met de komst van PSD2 (Payment Services Directive 2) en open banking heeft dit argument zelfs meer aanhangers gekregen. De data van de betaalrekening worden door veel partijen immers als extreem nuttig gezien. PSD2 maakt daarvoor allemaal mooie toepassingen mogelijk die jou het leven makkelijker maken.

Toch zijn de privacy-adepten nog niet overtuigd. Op dit moment is de mate van privacy van de dEuro nog een onderwerp van discussie. Gaat de digitale rekening, of wallet, wel of niet onder PSD2 vallen? Wie heeft inzicht in de rekening? Kun je in eigen beheer een wallet houden? Kan een webwinkel een eigen wallet in beheer houden? En hoe ga je dan om met zwart geld of andere illegale zaken?

Dat was immers altijd het issue van banken met betrekking tot de bitcoin: het zogenaamde ‘het wordt gebruikt voor drugs en terrorisme’-argument. De eigenaar van een bitcoin-wallet kan anoniem blijven. Kan dat bij een dEuro ook? Een van de geluiden is om het bezit van de dEuro te beperken tot bijvoorbeeld 3000 stuks. Hiermee zou een burger genoeg hebben voor de meeste aankopen, in staat zijn het grijze circuit te onderhouden (voor economen een belangrijk onderdeel van elke maatschappij) en met behoud van privacy een digitale variant op cash te hebben.

Concurrentie voor CBDC’s

De digitale euro is ook een reactie op de komst van private alternatieven. Denk hierbij aan de meest gebruikte stabiele cryptomunt: de Tether. Deze munt, waarvan er inmiddels meer dan 27 miljard in omloop zijn, wordt echter door een slecht te vertrouwen partij uitgegeven. Toch is hij mateloos populair door de voordelen van het digitale karakter van de munt. Je kunt hem eenvoudig en nagenoeg gratis wereldwijd verplaatsen en verhandelen. Dit zijn dezelfde voordelen als van de bitcoin, alleen dan met een stabiele waarde.

De Tether is alleen net als de bitcoin compleet transparant. Elke cent en Satoshi (wat de cent voor de euro is, is de Satoshi voor de bitcoin) zijn te herleiden tot een wallet en elke transactie is zichtbaar in het grootboek. Waar de cryptomunt Monero een volledig privacygericht alternatief voor bitcoin is, komen er nu ook stabiele privacyvriendelijke munten op. Zo is de munt xUSD een nieuw experiment met anonieme, stabiele, zelf te maken munten. Deze is gebaseerd op de Monero-code, waardoor deze compleet anoniem is.

Maar de meest waarschijnlijke reden tot zorg bij de bedenkers van de dEuro is de Diem (voorheen Libra), de stabiele munt die door Facebook uitgegeven gaat worden. Facebook kent wereldwijd 2,4 miljard gebruikers en als deze mensen allemaal met de Diem gaan werken, is dat voor landen een serieuze bedreiging van hun positie. De eigen valuta kan bijvoorbeeld aan waarde verliezen, waardoor een overheid in extreme financiële problemen kan komen. Maar ook voor retailers is de Diem niet per se een prettig vooruitzicht; om mee te spelen op de markt waar de Diem relevant is, moet je misschien wel meedoen met het nieuwe shoppingplatform van Facebook. Wat als de jongere consument alleen maar Diem heeft en wil uitgeven? Hoe bereik je deze dan zonder aan het Facebook-platform mee te werken?

Conclusie

Bij Thuiswinkel.org zien wij die nieuwe digitale euro graag komen. Een nieuwe moderne manier van cash kan wat ons betreft alleen maar voordelen hebben. De munt is, zoals ze dat noemen, internet native en past dus ook bij de ontwikkelingen van de smartphone als centraal device in het menselijk leven. Ook is de munt meteen pan-Europees uit te geven, hoe gaaf en handig is dat? De retailer is in Nederland nu misschien fan van PIN, maar cash is ergens nog altijd wel een beetje King. Gaat de dEuro er ook komen? Dat horen we misschien volgend jaar. We houden je in ieder geval op de hoogte!