Kabinet stelt nieuwe CO2-reducerende maatregelen via een retourpremiesysteem op koel- en vrieskasten voor

Eind april heeft het kabinet een nieuw maatregelenpakket bekendgemaakt voor de uitvoering van het Urgenda-vonnis, dat bepaalt dat de uitstoot van broeikasgassen eind 2020 met minstens 25% is verminderd ten opzichte van 1990. Een belangrijk onderdeel van deze CO₂-reducerende maatregelen is de premie van € 35,- die consumenten krijgen bij het inleveren van een oude koel- of vrieskast bij de aanschaf van een nieuwe. Thuiswinkel.org is betrokken bij de wijze waarop dit vorm gaat krijgen.

Het voorstel voor het nieuwe retourpremiesysteem is een uitbreiding van het al bestaande systeem van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor afgedankte elektrische en elektronische apparaten. Onder dit systeem zijn producenten en importeurs van elektronica (hieronder vallen ook de webwinkeliers die hun apparaten vanuit het buitenland inkopen)  wettelijke verplicht om hun afgedankte producten in te zamelen en te recyclen.

Wat houdt de maatregel in?

Als de consument bij de aankoop van een nieuwe koel- of vrieskast een oud exemplaar inlevert (oud voor nieuw), dan ontvangt hij een premie van minimaal € 35,-. Hiermee ontstaat er een win-winsituatie, aangezien zowel de consument als het milieu ervan profiteert. Via deze maatregel wordt naar schatting zo’n 0,1 tot 0,2 megaton CO₂ gereduceerd (wat overeenkomt met de uitstoot van de (grijze) elektriciteitsopwekking voor 80.000 huishoudens), aangezien de nieuwe toestellen energiezuiniger zijn en de oude toestellen op een juiste manier worden ontmanteld en verwerkt.

“Dit is een goed systeem om de consument een incentive te bieden om oude koel- en vrieskasten te vervangen, want deze oude apparaten verbruiken veel onnodige energie”, vertelt Margreeth Pape, programmamanager duurzaamheid bij Thuiswinkel.org. “Er moet echter nog wel goed worden nagedacht over wie deze kosten gaat dragen en wat de consequenties hierin zijn voor de retailsector. Het is ook nog niet bekend hoe dit proces er precies uit komt te zien, maar Thuiswinkel.org is in ieder geval betrokken bij het  ontwerpen ervan. Daarnaast ben ik nog wel benieuwd in hoeverre deze regeling wordt doorgetrokken naar andere productgroepen.” 

Het voorstel moet nog door de kamer en is daarom nog niet definitief. Het voorbereiden en invoeren van een landelijk retourpremiesysteem door producenten en importeurs vergt enige tijd, maar het ministerie verwacht dat het systeem in 2021 in werking kan zijn

Antwoorden op veelgestelde vragen

Wie betaalt de retourpremie? Draagt de overheid bij aan de kosten van deze maatregel? En is het bedrag van minimaal €35 bindend?

Producenten en importeurs van koel- en vrieskasten zijn verantwoordelijk voor de organisatie, bekostiging en het uitkeren van de retourpremie aan de consument. Zij worden in de gelegenheid gesteld uit eigen beweging een landelijk dekkend systeem vorm te geven en alle actoren in de keten daarbij te betrekken. Urgenda stelt een premie voor van 35 euro, dit voorstel is door het Kabinet overgenomen. Het is aan de producenten om de hoogte van de premie uiteindelijk vast te stellen. De premie zal voldoende hoog moeten zijn om de consument te bewegen het oude toestel daadwerkelijk in te leveren (bij aankoop van een nieuw toestel).

Waarom geldt een retourpremie niet in alle gevallen, dus ook zonder aankoop van nieuw?

Deze bredere optie valt buiten het huidige wettelijke (UPV) systeem voor de koel- en vrieskasten. Producenten en importeurs kunnen wel uit eigen beweging deze optie alsnog invoeren.

Indien producenten en importeurs niet uit eigen beweging de maatregel uitvoeren, worden de producenten dan wettelijk verplicht om het instrument retourpremie in te voeren?

Indien producenten en importeurs niet in staat blijken uit eigen beweging tot een retourpremie systeem te komen, dan zal het Kabinet op basis van de dan voorliggende omstandigheden en beweegredenen een nadere keuze maken waarbij een wettelijke verplichting deel uitmaakt van de afweging.

Gaat de maatregel per direct in?

Producenten en importeurs worden in de gelegenheid gesteld uit eigen beweging een landelijk dekkend systeem vorm te geven en alle actoren in de keten daarbij te betrekken. Het voorbereiden en invoeren van een landelijk retourpremiesysteem door producenten en importeurs vergt enige tijd, maar het ministerie verwacht dat in 2021 het systeem in werking kan zijn.