PSD2

Nieuwe diensten voor consumenten

Het doel van PSD2 is meer concurrentie, meer innovatie, een betere consumentenbescherming en meer veiligheid in het Europese betalingsverkeer. PSD2 maakt nieuwe diensten mogelijk.Zo zijn de betaalinitiatiediensten een alternatief voor onder meer iDEAL-, creditcard- of PayPalbetalingen. Dit kan handig zijn als de bank van de webwinkel niet aangesloten is bij iDEAL, bijvoorbeeld in het buitenland, of als de klant geen creditcard of PayPalrekening heeft. Ook kan een webwinkel met een vergunning zelf de betaling van de betaalrekening van de klant starten. Dat kan de betaling gemakkelijker en goedkoper maken voor de winkelier.

Rekeninginformatiedienstverlening maakt onder andere een digitaal huishoudboekje mogelijk. Dat geeft een overzicht van betalingen per categorie, zoals voor levensmiddelen, kleding, vervoer, abonnementen of verzekeringen. Dat is vooral handig als de klant meerdere betaalrekeningen bij een of meer banken heeft. Rekeninginformatiedienstverleners kunnen ook, als de klant daarvoor toestemming geeft, een overzicht maken van ontvangsten, betalingen en besparingen. Dat kan nuttig zijn voor de klant als die een financieel product nodig heeft, zoals een consumptief krediet of een hypotheek.

Nieuwe manieren van betalen in winkels

Met PSD2 komen er nieuwe methoden voor elektronisch betalen aan de kassa. Ook komen er nieuwe aanbieders van betaalmethoden. De klant in de winkel kan naar de nieuwe betaalmethoden vragen. De winkelier heeft meer keuze tussen (aanbieders van) betaalmethoden. De winkelier bepaalt zelf welke betaalmethoden hij aanbiedt.

Nieuwe mogelijkheden voor ondernemers

Ondernemingen kunnen besluiten om een vergunning aan te vragen als betaalinitiatiedienstverlener of rekeninginformatiedienstverlener. Als zij de vergunning hebben gekregen, mogen zij zelf de nieuwe betaaldiensten aanbieden. Dan vragen zij de klant om toegang tot diens betaalrekening. Zodoende kunnen zij het betaalproces gemakkelijk integreren in de apps voor hun online dienstverlening. Ondernemers kunnen ook alternatieven voor pin- of creditcardbetalingen aan de kassa ontwikkelen. PSD2 biedt namelijk de mogelijkheid om online het saldo van de klant te checken. Een voorwaarde hiervoor is dat de klant daarmee instemt.

Nieuwe digitale diensten

PSD2 creëert nieuwe mogelijkheden voor (nieuwe) bedrijven. Tegelijkertijd worden banken gestimuleerd om actief samen te werken met derde partijen.

Zo kunnen de nieuwe partijen betaalapplicaties vrij eenvoudig in hun aanbod van mobiele diensten integreren. Omgekeerd kunnen banken de expertise en de apps van innovatieve partijen gebruiken om nieuwe diensten aan te bieden of in hun bestaande diensten integreren. PSD2 zal leiden tot nieuwe vormen van digitale dienstverlening door banken en derde partijen.

PSD2 is de herziene versie van de Payment Services Directive (2007). Dit is de Europese wet (richtlijn) voor het betalingsverkeer van consumenten en bedrijven.

PSD2 is het juridische fundament voor het girale betalingsverkeer (het overboeken van geldbedragen tussen betaalrekeningen bij banken) in Europa. De richtlijn wordt in elk EU-land opgenomen in de nationale wetgeving (in Nederland onder meer in het Burgerlijk Wetboek en de Wet op het financieel toezicht). Daarnaast wordt PSD2 verder uitgewerkt in technische normen en in richtlijnen voor banken en andere bedrijven die betaaldiensten aanbieden, en hun toezichthouders.

PSD2 kent een aantal uitzonderingen. Zo is PSD2 in het algemeen niet van toepassing op het betalingsverkeer in bankbiljetten en munten. DNB en andere (inter)nationale toezichthouders zien erop toe dat PSD2 wordt toegepast waar dit nodig is.

PSD2 is bedoeld voor vrijwel iedereen – consumenten, bedrijven, banken en betaalinstellingen – die langs girale weg geld betaalt of ontvangt. PSD2 regelt bijvoorbeeld het betalen met een betaalpas in een winkel of het afrekenen van online aankopen. Het hangt er wel vanaf hoe of waarvoor iemand betaalt. Zo is PSD2 in het algemeen niet van toepassing op het betalingsverkeer in bankbiljetten en munten, en niet voor de meeste effectentransacties.

PSD2 heeft vijf doelen:

• De concurrentie in de Europese betaalmarkt bevorderen
• Innovaties in het betalingsverkeer beter mogelijk maken
• De consumenten beter beschermen
• De veiligheid van betalingen vergroten
• Bijdragen aan één Europese betaalmarkt.

Deze doelstellingen verklaren dat PSD2 nieuwe typen betaalinstellingen toelaat tot het betalingsverkeer. Dit betekent meer concurrentie. PSD2 leidt er toe dat zowel banken als nieuwe betaalinstellingen nieuwe diensten kunnen aanbieden. Zo is er innovatie. De consument wordt beter beschermd en betalingen worden veiliger, doordat tal van eisen voor de banken en betaalinstellingen zijn aangescherpt. Deze eisen en de aanvullende afspraken daarover gelden in de gehele Europese Unie. Daarmee komt één Europese betaalmarkt dichterbij.

PSD2 biedt iedereen nieuwe mogelijkheden en kansen. Die moet men dan wel benutten. PSD2 kan ook nadelen hebben voor sommige partijen, zoals banken en betaalinstellingen die meer concurrentie ondervinden.

PSD2 biedt de consument nieuwe mogelijkheden om te betalen. Verder verbiedt PSD2 winkeliers om toeslagen te vragen voor de meeste kaarttransacties (pinbetalingen, de meeste creditcardbetalingen). PSD2 maakt ook nieuwe vormen van betalen mogelijk, als alternatief voor iDEAL- of creditcardbetalingen. Dat is in principe gunstig voor winkeliers. PSD2 biedt betaalinstellingen en banken nieuwe kansen, omdat zij nieuwe diensten kunnen aanbieden. Banken en betaalinstellingen die daarin niet meegaan, kunnen door de concurrentie marktaandeel verliezen.

Rechten en plichten

PSD2 regelt:

• de rechten en plichten van vrijwel elke partij in het girale betalingsverkeer, consument, bedrijf, bank of betaalinstelling;
• de voorwaarden rond betaaltransacties en de informatie die de gebruiker daarover kan krijgen;
• wie als betaalinstelling mag optreden, de toelating van zo’n partij en het toezicht daarop.

Toegang tot de rekening – de rekeninghouder bepaalt

De belangrijkste vernieuwing van PSD2 is dat de rekeninghouder gebruik kan maken van nieuwe betaal- en informatiediensten. Daartoe krijgt de rekeninghouder het recht om nieuwe partijen toegang te geven tot de betaalrekening bij zijn bank. Als de rekeninghouder hiervoor toestemming geeft, is de bank verplicht om mee te werken. Zo kunnen de nieuwe, derde partijen op verzoek van de klant een betaling starten (betaalinitiatiedienstverlening). Ook kunnen zij de klant een overzicht geven van zijn betaalrekening(en) bij zijn bank(en) (rekeninginformatiedienstverlening).

Veiligheid 

PSD2 regelt dat de toegang tot de rekening veilig is. Zo schrijft PSD2 voor dat een nieuwe betaalinstelling een vergunning moet hebben van een toezichthouder in Nederland of een ander land in de Europese Unie. Ook beschrijft zij aan welke toezichteisen de instelling moet voldoen, onder meer op het gebied van gegevensbescherming. Daarnaast definieert PSD2 een aantal technische normen. Deze normen gaan nog verder in op de beveiliging van transacties en de (technische) communicatie tussen de bank en de nieuwe partijen. 

PSD2 regelt zowel betaalinitiatie- als rekeninginformatiediensten. Beide zijn gebaseerd op de toegang tot de betaalrekening, mits de rekeninghouder daarvoor toestemming geeft. Maar eigenlijk zijn het twee verschillende typen diensten. Bij betaalinitiatiedienstverlening gaat er geld van uw betaalrekening, want het is een andere manier van betalen dan u gewend bent. Bij de rekeninginformatiedienstverlening gaat het niet om geld, maar om de informatie van uw rekening. De rekeninginformatiedienstverlener maakt daarvan een overzicht. Beide diensten kunnen worden gecombineerd. 

Het Nederlandse betalingsverkeer is veilig en betrouwbaar. Dit blijft zo met PSD2. In PSD2 staan een aantal waarborgen die daarvoor zorgen. De belangrijkste waarborg is dat de nieuwe typen betaaldienstverleners een vergunning dienen te hebben van hun toezichthouder. In Nederland is dit DNB. De toezichthouders zien erop toe dat de betaaldienstverleners steeds voldoen aan alle eisen, onder meer een beheerste bedrijfsvoering. Als consument hoeft u in principe niet te controleren of de partij die u haar diensten aanbiedt, onder toezicht staat. Dit doet uw bank. Als u twijfelt, kunt u dit uiteraard wel doen.

Een tweede waarborg is dat niet alleen in PSD2 zelf, maar ook in Europese regels die daarvan zijn afgeleid, tal van veiligheidsvereisten worden gesteld. Die schrijven bijvoorbeeld voor hoe een bank moet vaststellen dat u als rekeninghouder bent wie u zegt.

En dat een bank en een derde partij onderling technisch veilig communiceren. Daarnaast zijn er eisen voor het risicomanagement van banken en betaalinstellingen. Als er incidenten zijn, moeten zij direct rapporteren aan de toezichthouder die daarop corrigerende maatregelen kan verlangen.

Een derde waarborg levert u als rekeninghouder zelf. Zo verlangt PSD2 van u dat u zorgvuldig omgaat met de beveiligingscodes van uw bank. Belangrijk is dat uw uitdrukkelijke toestemming nodig is voor de nieuwe partijen om toegang te krijgen tot uw rekening. Zonder uw toestemming kan een betaalinitiatiedienstverlener niet zomaar transacties verrichten.

Behalve de waarborgen die PSD2 verlangt, zijn er de veiligheidsmaatregelen van de banken en betaalinstellingen. Zij monitoren continu de betaalopdrachten. Als zij iets verdachts ontdekken, kunnen zij de betaling blokkeren of nemen zij contact met de rekeninghouder op. Banken in Nederland wisselen onderling informatie uit over verdachte transacties en verdachte tegenpartijen. Dit doen zij onder meer om fraude in en om het betalingsverkeer te voorkomen. Daarnaast werken zij op dit vlak samen met politie en justitie, in het belang van een blijvend veilig en betrouwbaar betalingsverkeer.

Met derde partij wordt de betaalinitiatie- of rekeninginformatiedienstverlener bedoeld. Als deze dienstverlener online zijn diensten aan je aanbiedt, vraagt hij aan jou toestemming voor toegang tot je betaalrekening(en). Zo plaatst deze partij zich online tussen jou en je bank. Dit verklaart waarom deze de derde partij wordt genoemd.

Een derde partij kan een andere bank zijn, maar ook bijvoorbeeld een fintech-, telecom- of grootwinkelbedrijf. Een bank mag namelijk op grond van haar bancaire vergunning de betaal- en informatiediensten leveren. Een fintechbedrijf mag dat ook, mits zij een betaalinitiatie- of rekeninginformatiedienstverlener opricht en daarvoor vergunning krijgt van de toezichthouder.