Veelgestelde vragen over verpakkingen

De e-commerce is een groeiende markt. In 2022 groeiden de online bestedingen met 9% ten opzichte van 2021 tot bijna € 33,3 miljard. De hoeveelheid karton en plastic waarin we die aankopen verzenden groeit dus ook. Naar schatting wordt er zo’n 84,1 miljoen kg kartonnen verzenddozen, 0,8 miljoen kilo plastic verzendzakken en 2 miljoen kilo vulmaterialen per jaar op de markt gebracht. Hoewel dit slechts en klein deel is van het totale verpakkingsgewicht dat op de markt wordt gebracht, neemt de sector de verantwoordelijkheid om zich in te zetten voor duurzame verpakkingen met een lage impact op het milieu.

De belangrijkste reden om artikelen te verpakken is een goede bescherming van het product. De meeste productverpakkingen zijn niet geschikt om het artikel te beschermen tijdens de distributie. De verpakking moet dus stevig genoeg zijn voor pakketvervoer. De milieu-impact van een beschadigd product (afschrijving/ retourneren) is vele malen groter dan de impact van de verpakking. Daarnaast vindt een consument het belangrijk dat de productverpakking schoon en onbeschadigd is, zeker wanneer het product bestemd is als cadeau. Het is daarom de kunst om de juiste balans te vinden tussen ‘underpackaging’ zodat het product niet beschadigt en ‘overpackaging’ zodat er niet onnodig veel verpakkingsmateriaal gebruikt wordt.

Samen met de sector heeft Thuiswinkel.org een Brancheverduurzamingsplan Verpakken opgesteld. Hierin formuleert de branche doelstellingen voor verpakkingsdichtheid (mate van luchtreductie), efficiënter of niet verpakken waar dat kan, materiaalgebruik beperken, meer gerecycled materiaal inzetten en hoogwaardige recycling faciliteren.

Bedrijven in de sector gebruiken het brancheverduurzamingsplan als richtlijn om verbeteringen door te voeren. We zijn gestart in 2015, en iedere drie jaar worden de doelstellingen aangescherpt. Naast het inzetten op de al bestaande doelstellingen uit het brancheplan, zet Thuiswinkel.org in het nieuwe brancheplan ook in op een ketenaanpak voor herbruikbare verpakkingen. Met een consortium van bedrijven wordt gekeken hoe de transitie naar herbruikbare verpakkingen mogelijk gemaakt kan worden. De doelstelling is dat 10% van de verpakkingen herbruikbaar is in 2030, in lijn met aanstaande Europese wetgeving op verpakkingen.

Gevraagd naar wat bedrijven moeten doen om te verduurzamen, geven consumenten aan dat ze minder plasticgebruik en minder verpakkingsmateriaal het belangrijkst vinden. Maar liefst 88% van de consumenten vindt minder verpakkingsmateriaal (zeer) belangrijk. Het minderen van het gebruik van plastic wordt zelfs door 89% van de consumenten als (zeer) belangrijk aangemerkt. 79% van de consumenten vindt minder lucht in verpakkingen belangrijk. Uit een internationale studie uit januari 2020 in 25 landen door International Post Corporation blijkt dat 81% van de consumenten een verpakking van gerecycled materiaal belangrijk vindt en 79% wil graag een herbruikbare verpakking.

44% zegt ook bereid te zijn daarvoor te betalen. Uit onderzoek van PostNL blijkt dat 46% van de consumenten vindt dat er te grote dozen worden gebruikt voor wat er wordt verstuurd en 45% vindt dat er te veel verpakkingsmateriaal wordt gebruikt. Ook bedrijven vinden verduurzaming van hun verpakkingen belangrijk. Uit een studie van InternetRetailing in opdracht van DS Smith blijkt dat 98% van de e-commercebedrijven duurzame verpakkingen belangrijk vindt, waarvan 38% zelfs zeer belangrijk.

Webwinkels hebben de afgelopen jaren al veel lucht gereduceerd door machinaal inpakken en het reduceren of veranderen van het verpakkingsmateriaal, tot zelfs het helemaal weglaten van de omverpakking. Het percentage lucht in verpakkingen was in 2021 nog 29,9% en is in 2023 27,4%.¹ Bij een kartonnen doos is de vullingsgraad gemiddeld 50%. De vullingsgraad van enveloppen en verzendzakken ligt hoger dan bij kartonnen dozen, namelijk (bijna) 100%.²

Hoe meer producten bij elkaar worden verpakt, hoe efficiënter een doos in het algemeen wordt gevuld.³ In Europa komt er een verpakkingswetgeving aan die stelt dat 40% lege ruimte van toepassing gaat zijn op het unieke orderniveau.

1. Uitpakmonitor GfK in opdracht van PostNL
2. Steekproef Partners for Innovation in opdracht van Thuiswinkel.org, 2020
3. Thuiswinkel.org en Topsector Logistiek

Producten komen voor in alle mogelijke vormen en formaten, waardoor het onmogelijk is om voor iedere vorm van ieder product een perfect passende verpakking te vinden. Ook moet een verpakking groot genoeg zijn om niet zoek te raken in het distributiekanaal.

Als de pakketten kleiner zijn (minder lucht bevatten), passen er meer pakketten in een vervoersmiddel en hoeven er uiteindelijk minder voertuigen te rijden om hetzelfde aantal pakketten te bezorgen.

De totale eco-indicatiescore (een waarde die in één getal de milieubelasting van materiaal, product en transportsysteem geeft) voor een kartonnen doos of een plastic verzendzak verschilt weinig.¹ Ook gaat er ongeveer evenveel CO2-uitstoot gepaard met de productie ervan.

Het type milieudruk is wel anders. Bij de productie van dozen is er een grote druk op landgebruik en bij de productie van plastic zakken worden fossiele grondstoffen gebruikt en is er het risico dat het plastic – dat niet vergaat – in het milieu terecht komt als de consument er niet goed mee omgaat.

1. PACKZ en Partners for Innovation in opdracht van Thuiswinkel.org, 2017

Plastic is om verschillende redenen een geschikt materiaal voor e-commerceverzendingen. Het is licht, vochtbestendig en, indien onvervuild, eindeloos recyclebaar. Verzendzakken van plastic hebben als belangrijk voordeel dat er geen lucht in de verpakking zit. Daardoor is de CO2-uitstoot in het vervoer lager dan bij een kartonnen doos.¹

Producten in plastic verzendzakken passen bovendien vaak door de brievenbus, waardoor er minder transportbewegingen nodig zijn voor een succesvolle bezorging. De consument hoeft dan niet meer naar het afhaalpunt, wat in de helft van de gevallen met de auto gebeurt. Dit geeft eveneens CO2-besparing. Steeds meer webwinkels gebruiken gerecycled plastic voor de verzendzakken. Zo hoeven er geen nieuwe fossiele grondstoffen te worden gebruikt en is de impact op het milieu beperkt.

De keerzijde van plasticgebruik is dat de helft van het op de markt gebrachte plastic nog niet wordt gerecycled² en dat plastic zwerfafval ernstige milieuschade met zich meebrengt. 

1. Partners for Innovation, 2017
2. Plastics Europe, 2020

Een herbruikbare verpakking past goed binnen de circulaire economie en minder materiaalgebruik. Via aanstaande Europese verpakkingswetgeving staat de doelstelling dat 10% van de verpakkingen herbruikbaar moet zijn in 2030. De eerste herbruikbare verpakkingen verschijnen inmiddels op de markt, waarmee de eerste testen worden gedaan.

Daarbij horen een aantal uitdagingen. De kosten voor het produceren van een herbruikbare verpakking liggen hoger en de Nederlandse consument stelt een nette verpakking op prijs. Daarnaast worden verpakkingen ook ingezet voor retouren en vergt het een ander logistiek proces als verpakkingen moeten worden teruggehaald. Een aantal webwinkels voert momenteel pilots uit met herbruikbare verpakkingen. Daarnaast wordt met een consortium van bedrijven gekeken hoe een ketenaanpak voor herbruikbare verpakkingen vormgegeven kan worden. We houden je op de hoogte van de ontwikkelingen. 

Een duurzame verpakking:

• zorgt ervoor dat het product goed beschermd is en het product niet beschadigd raakt;
• vervoert geen overbodige lucht;
• heeft weinig tot geen opvulmateriaal nodig;
• is hersluitbaar om als retourverpakking te kunnen gebruiken;
• is zoveel mogelijk gemaakt van monomateriaal;
• informeert de consument hoe hij de verpakking moet weggooien;
• draagt de juiste verzendinformatie;
• waarborgt de privacy van de consument.