Richtlijn ACM: Welke regels gelden er als ik standaardinstellingen wil gebruiken?

Misschien gebruik je standaardinstellingen (‘default settings’) op jouw website of app. Je bepaalt die instellingen dan van te voren voor de consument. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat consumenten door jouw standaardinstellingen niet worden misleid tot een aankoop of toestemming. Consumenten moeten jouw online omgevingen kunnen vertrouwen. Daarom gelden er regels als je standaardinstellingen gebruikt, zoals regels over de inrichting van jouw online omgeving.

Bron: ACM

Met de manier waarop je de instellingen standaard hebt gezet probeer je consumenten misschien tot een bepaalde keuze te bewegen. Dat kan positief zijn voor consumenten, maar het kan ook een minder gunstige keuze voor hen zijn. De kans is groot dat consumenten jouw keuze volgen. Want de meeste consumenten passen instellingen of keuzes die al voor hen gemaakt zijn niet meer aan.

Staan de opties standaard ingesteld op een voor de consumenten minder gunstige keuze? Let dan op. De kans is dan groot dat er sprake is van een oneerlijke handelspraktijk. Oneerlijke handelspraktijken zijn verboden. Consumenten moeten juist kunnen vertrouwen op online omgevingen en er niet worden misleid. Houd je daarom aan de regels bij de inrichting van uw online omgeving. De ACM houdt toezicht op deze regels.

Een voorbeeld van een ongunstige standaardinstelling is een vooraf aangevinkt hokje. In een bestelproces is een extra optie bij een bestelling dan al gekozen voor de consument. Ze moeten dan actief het vakje uitvinken om de optie er niet bij te nemen. Daardoor gaan consumenten misschien ongemerkt akkoord met aanvullende opties of producten (‘ongevraagde levering’). Een ander voorbeeld is een smartphone waarop de privacy-instellingen standaard ongunstig zijn. Of een abonnement dat automatisch wordt vernieuwd na afloop van een termijn. Dit zijn voorbeelden van standaardinstellingen die schadelijk kunnen zijn voor consumenten.

Als je door de standaardinstellingen ook persoonsgegevens verwerkt, dan moet je je ook houden aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)External Link, zoals de regels over privacy-by-design en privacy-by-defaultExternal Link. De Autoriteit Persoonsgegevens houdt toezicht op de AVG.

Wat moet wel?

• Bied je aanvullende opties of producten aan bij een bestelling? Laat consumenten zelf actief kiezen wat zij kopen. Zorg bijvoorbeeld dat consumenten zelf moeten aanvinken welke producten zij erbij willen.
• Zorg dat consumenten de standaardinstellingen makkelijk kunnen aanpassen. Bijvoorbeeld doordat consumenten niet veel door hoeven te klikken. Of dat het even makkelijk is om voor de ene of de andere optie te kiezen.
• Verleng je automatisch het abonnement dat je aanbiedt na afloop van een periode? Dit mag alleen onder bepaalde voorwaarden. Voordat consumenten het abonnement afsluiten, moet je ze duidelijk informeren over de looptijd en het feit dat je het abonnement na afloop daarvan stilzwijgend verlengt. Je mag het abonnement alleen voor onbepaalde tijd stilzwijgend verlengen. Ook mogen consumenten vanaf de verlenging op elk moment opzeggen met een opzegtermijn van 1 maand. Voor tijdschriften en kranten gelden andere regels. Lees meer over de regels voor abonnementen.
• Gebruik je een vooraf aangevinkt hokje bij de vraag of de consument een nieuwsbrief wil ontvangen over jouw producten? Je mag dan alleen een nieuwsbrief sturen als de consument iets bij jou heeft gekocht (‘bestaande klant’). En dan moet je daarbij een opt-out mogelijkheid bieden. Dat betekent dat consumenten het vinkje weg kunnen halen als zij de nieuwsbrief niet willen krijgen. En neem in iedere nieuwsbrief een duidelijke afmeldlink op. Lees meer over de regels voor het versturen van commerciële berichten.
• Staan de standaardinstellingen zo dat er persoonsgegevens worden verzameld? Dan moet je ook voldoen aan de regels uit de AVG. Check daarbij ook of jouw online omgeving voldoet aan de principes privacy-by-design en privacy-by-defaultExternal Link.

Wat mag niet?

• Vink bij een bestelling niet standaard extra opties of producten aan die de consumenten niet zelf actief gekozen hebben.
• Vink het hokje voor het accepteren van cookies niet vooraf aan.
• Vink het hokje voor het accepteren van een nieuwsbrief niet vooraf aan, tenzij de consumenten betalende klanten zijn. Lees meer informatie over het versturen van commerciële berichten.
• Gebruik geen standaardinstelling die in strijd is met specifieke wet- en regelgeving, zoals de AVG. Je mag bijvoorbeeld niet standaard locatiegegevens van consumenten delen. Vraag hiervoor eerst uitdrukkelijk toestemming van de consumenten.
• Vink het hokje voor het accepteren van de algemene voorwaarden niet standaard aan. Zorg dat consumenten jouw algemene voorwaarden voor het sluiten van de overeenkomst kunnen zien. Neem bijvoorbeeld een link op in het bestelproces naar een downloadbare versie van jouw algemene voorwaarden. Neem belangrijke informatie direct in het bestelproces zelf op. Denk aan de kenmerken of prijs van het product. Lees meer over het informeren over belangrijke kenmerkenen over de regels bij gebruik van algemene voorwaarden.
• Vink het hokje voor toestemming om berichten van derden te ontvangen niet vooraf aan. Je kunt wel gebruik maken van een hokje dat de consumenten zelf moeten aanvinken (‘opt-in’).
• Voorkom dat consumenten onnodig veel stappen moeten zetten om de standaardinstellingen aan te passen. Beperk wat de consument moet doen om de instellingen aan te passen.

Tips

• Check of jouw online omgeving voldoet aan het uitgangspunt van fairness-by-design. Dit betekent dat je bij het ontwerpen van een online omgeving zorgt dat mensen een keuze kunnen maken die eerlijk tot stand komt.
• Test of jouw standaardinstellingen consumenten helpen om een keuze te maken die eerlijk tot stand komt, met de juiste informatie en zonder druk.
• Je kunt met jouw standaardinstelling consumenten beschermen. Bijvoorbeeld door steeds opnieuw om toestemming te vragen voordat consumenten in-app betalingen doen. Je vraagt consumenten dan standaard om een wachtwoord of een andere handeling ter verificatie van hun identiteit. Dit voorkomt ongewenste aankopen.
• Je kunt consumenten er tijdig op wijzen dat hun abonnement bijna afloopt en binnenkort wordt verlengd. Geef daarbij aan hoe consumenten het abonnement kunnen opzeggen. Zo voorkomt je dat consumenten vast zitten aan iets dat ze eigenlijk niet willen.

Voorbeeld: Het bieden van een opt-out bij het versturen van een nieuwsbrief

Een consument heeft net online een bestelling geplaatst bij een bedrijf. Het vakje voor het ontvangen van een nieuwsbrief van de verkoper stond vooraf aangevinkt. Dit mag alleen als de nieuwsbrief gaat over vergelijkbare producten als die de consument bestelde. Daarover mag het bedrijf zijn klant commerciële e-mails sturen. Dit is een van de weinige gevallen waarin een vooraf aangevinkt hokje mag. Alhoewel het ook in dit geval beter is voor de consument als het hokje niet vooraf is aangevinkt. Het bedrijf moet de consument wel bij de bestelling en bij elke commerciële e-mail de gelegenheid geven om zich af te melden. Dat moet net zo eenvoudig kunnen als het aanmelden.